Artikelindex

Eva Besnyö

Eva Marianna Besnyö (Boedapest, Hongarije, 29 april 1910 – Laren, 12 december 2003), fotografe

Eva Besnyö werd geboren in Boedapest en groeide daar op in een intellectueel joods gezin. Toen ze 18 was ging ze in de leer bij de vooruitstrevende fotograaf Jozsef Pécsi, waar ze kennismaakt met de architectuurfotografie. Hij stimuleerde haar naar Berlijn te gaan, toentertijd hèt centrum voor de internationale avant-garde. Hier komt ze in aanraking met de ideeën van het Bauhaus. Hierdoor beïnvloed zet ze zich af tegen de romantische traditie en kiest voor een zakelijke benadering van het onderwerp. In Berlijn leerde ze haar latere echtgenoot kennen, de Nederlandse fotograaf en cineast John Fernhout, zoon van schilderes Charley Toorop.
Vanaf 1931 is ze zelfstandig fotografe. Onder de toenemende dreiging van het nazisme in Duitsland worden haar politieke ideeën gevormd en gaat ze zich verwant voelen met de socialistische beweging. Aan de vooravond van de machtsovername door de nazi's, in 1932, wijkt ze uit naar Nederland. een jaar later trouwt ze met Fernhout. haar schoonmoeder Charley Toorop  introduceerde haar in de Nederlandse kunstscene. Ze sluit zich aan bij de Vereniging van Arbeidersfotografen en de Bond van Kunstenaars ter verdediging van Kulturele Rechten (BKVK); in 1933 heeft ze haar eerste tentoonstelling. Om in haar levensonderhoud te voorzien maakt ze ook portretten, m.n. kinderportretten en voor die tijd bijzonder gewaagde portretten van haar familie en kennissen.

De schilderes Anneke van der Feer op het strand in Westkapelle , 1933

In het spoor van haar schoonmoeder bezoekt ze in 1933 voor de eerste keer Westkapelle, waar ze logeert in hotel De Valk. Eva was gefascineerd door het Walcherse landschap en ook Westkapelle met de kleine huisjes, de dijkwerkersbevolking en de armoede in het dorp maken indruk op haar. Ze maakt veel foto's van de dijk, de bevolking, het agrarische leven en strandtaferelen. Een bijzonder uitgebreide en bekend geworden serie maakte ze in het jaar 1939. Evenals Charley Toorop liet zij Janis Huibregtse, alias Jôôs Fret (1903-1989) en zijn vrouw Adriana Huibregtse-Westerbeke (1910-1993) nogal eens figureren in haar werk.

Enkele Westkappelse foto's van Eva Besnyö uit 1939: 

Janis en Adriana Huibregtse aan de maaltijd met bezoekende kinderen


Straattafereel met poserende kinderen

Friteskraam op de Kapelle

Tijdens de bezetting was ze actief in het verzet en ze moest onderduiken om aan deportatie te ontkomen.
In 1945 scheidde ze van Fernhout en een jaar later trouwde ze met de grafisch ontwerper Wim Brusse met wie ze een zoon en een dochter kreeg. Nadat de kinderen wat ouder waren geworden ging ze weer meer fotograferen waarbij ze in het begin van de jaren '70 zich vooral toelegde op het vastleggen van acties van Amsterdamse feministen met name van de groep 'Dolle Mina'.
Op hoge leeftijd moest ze vanwege problemen met haar ogen stoppen met het fotograferen. De laatste jaren van haar leven woonde ze in het Rosa Spier Huis in Laren waar ze in 2003 op 93-jarige leeftijd overleed.

In 2004 werd ze 143ste bij de verkiezing van De grootste Nederlander. In Westkapelle werd wegens haar fotografische verdiensten een straat naar haar genoemd.

19 juni 2015